Historie

Collegium Studiosorum Veritas is als katholiek literatuurgezelschap opgericht in 1889. Katholieke studenten hadden vaak het gevoel dat zij zich moesten verdedigen tegenover andere studenten. Daarom wilden ze oefenen in het discussiëren om zich beter te kunnen weren tegenover andersdenkenden. De oprichters werden geïnspireerd door Mgr. Andreas Jansen die in Duitsland Praeses van een studentenvereniging is geweest. Hij was de grote animator bij de feitelijke oprichting van Veritas op 30 mei 1889. De eerste Praeses werd jhr. mr. Jan Bosch van Oud Amelisweerd, die deze functie maar liefst acht jaar bekleedde. In 1891 ontstond de definitieve naam: Rooms-Katholieke Studentenvereniging Veritas, onder de zinspreuk: 'Deus Scientiarum Dominus'. De leden hielden zich bezig met geloof en wetenschap. In 1904 besloot Veritas, als eerste vereniging van Utrecht, dat ook vrouwen toe mochten treden. De eerste vrouwen werden dan ook daadwerkelijk geïnstalleerd bij Veritas in 1906.

De huidige locatie van Veritas is sinds 1934 aan de Kromme Nieuwegracht 54 gevestigd. Hier bevindt zich de Sociëteit die door haar leden 't Eigen Huis wordt genoemd. 't Eigen Huis bestaat uit een aantal ruimtes met eigen functies en namen. In 2000/2001 heeft er in 't Eigen Huis een grootscheepse verbouwing plaatsgevonden, die voor een belangrijk deel door reünisten werd gefinancieerd. Dit heeft onder andere geresulteerd in een nieuwe Feestzaal, een groter Trefcentrum en een modern Eetcafé.

Door de roerige jargen zestig en doordat de vereniging opengesteld werd voor niet-studenten, ontstond er een grote leegloop. Veritas werd bijna tot een faillissement gebracht. Maar halverwege de jaren zeventig bloeide de vereniging weer helemaal op. Er werd toen een geheel nieuwe financiële en organisatorische structuur opgezet. Veritas werd opgesplitst in drie rechtspersonen: twee stichtingen en een vereniging. Ook mochten slechts studenten 't Eigen Huis betreden. Sinds 1990 is Veritas een besloten vereniging. Ondanks de steeds zwaardere studiedruk die er op studenten worden gelegd, is het ledental de afgelopen jaren gestaag gegroeid tot het huidige aantal van ruim 1800 leden.

Aeterna Veritas - Cees Willemsen
Studentenvereniging Veritas tussen Rome en Utrecht, 1889-2014.

In 1889 namen enkele Utrechtse studenten een gedurfd initiatief: zij richtten een 'leesvereeniging' voor katholieke studenten op, het latere Veritas. Studeren was tot ver in de negentiende eeuw vooral een zaak van de elite en ook de studenten van katholieken huize werden doorgaans lid van het liberale corps - waartoe diende dan de oprichting van een exclusief katholiek leesgezelschap?

Ondanks een moeizamere start groeide het clubje in de loop van de tijd uit tot een grote, op een gegeven moment zelfs de grootste, studentengezelligheidsvereniging in Utrecht. Bij het 125-jarige bestaan van de vereniging in 2014 namen een aantal reünisten het initiatief tot de uitgave van een wetenschappelijke monografie van het Collegium Studiosorum Veritas. Historicus Cees Willemsen heeft de rijke geschiedenis van 125 jaar katholiek verenigingsleven in Utrecht te boek gesteld. Hierbij heeft Cees niet alleen gebruik gemaakt van het archief van Veritas, archieven van andere katholieke studentenverenigingen en verschillende studentenbladen, maar hij heeft daarnaast ook een 25-tal gesprekken gevoerd met oud-leden. Het resultaat is een prachtig boek dat een zeer waardevolle bijdrage levert aan de (Utrechtse) universiteitsgeschiedenis.

Cees Willemsen, Aeterna Veritas. Uitgeverij Stichting de Plantage. 2018. 45 euro.